EDVIN MINASSIAN

Kaliforniya Eyaleti Temsilciler Meclisi 29 Ocak günü Ermeni Soykırımı ile ilgili eğitim için gereken kaynakların tedarikini öngören yasa teklifini oybirliği ile kabul etti. Genelde birbirleri ile hemen hiçbir konuda anlaşamayan Cumhuriyetçi ve Demokrat partilerin hiçbir üyesi yasaya karşı oy kullanmadı. Teklif, konu üzerinde hükmü olan eğitim ve bütçe alt komisyonlarında görüşüldü; liderliğini Ermeni Ulusal Komitesi’nin yaptığı yasaya destek veren toplum kuruluşları dinlendi; genelde Azerbaycan destekli Türk lobi organizasyonları karşı görüşlerini sundu ve komisyon başkanlarının desteğini alan taslak oybirliği ile geçti. Tasarı Kaliforniya Eyalet Senatosu’nda görüşülecek ve oradan da geçerse Vali Jerry Brown’un imzasıyla yasalaşacak.

Federal bir ülke olan Amerika’da eğitim tamamen mahalli yönetimlerin yetkisinde. Federal hükümetteki eğitim bakanlığı sadece yönlendiricilik ve maddi destek işlevlerine sahip. Hiçbir ilkokul veya lise federal bakanlığa bağlı değil. Bazı eyaletlerde Vali’nin kabinesinde eğitim bakanlığı var, Kaliforniya gibi istisnai eyaletlerde ise direkt olarak halk tarafından seçilen bir Genel Eğitim Sorumlusu var.

Yeni yasa taslağı lise seviyesindeki okullarda Ermeni Soykırımı meselesi ile ilgili sözlü olarak kaydedilmiş, görgü tanıklarının yaşadıklarını yansıtan kaynakları kullanmak konusunda öğretmenleri teşvik etmeyi ve eğitmeyi amaçlıyor. Bu tip yasalar zaten Kaliforniya Eyaleti’nin resmi olarak tanıdığı; ve genel olarak soykırımlar ve insan hakları çerçevesinde öğretilmesini zaruri gördüğü Ermeni Soykırımının; sınıflarda; sosyal bilgiler derslerinde bilimsel olarak öğretilmesini amaçlıyor.

Tabii buna karşı gelen kuruluş ve örgütler de Ermeni Soykırımını inkar eden görüşlerin kayıt altına alınmamasından şikâyetçi. Onlar, “Soykırım bir mahkeme tarafından tespit edilmemiştir; o halde gençlere niye öğretilsin; ve devlet bu tek taraflı görüşü niye gençlere sunuyor diye şikâyet ediyorlar. Soykırım karşıtı bu muhalefet Avrupa Mahkemeleri’nin vermiş olduğu Perinçek davası kararı ile Amerikan yüksek mahkemelerinin hayat sigortası davasında federal hükûmete öncelik tanıyan kararını destek olarak gösteriyorlar.

Eğitimle ilgili kanunlar veya Eyaletlerin soykırımı tanıması çok eskilere dayanan bir konu. Hayat sigortalarıyla ilgili davada Temyiz mahkemesi kararın Eyaletlerin ifade özgürlüklerini bağlayıcı olmadığını belirtmişti. Amerikan Federal Temyiz Mahkemesi’nin 2011’de vermiş olduğu Griswold vs. Driscoll davasındaki kararı bu konudaki tartışmalarda son söz. Hakim Souter’in yazmış olduğu karar; Massachusetts Eğitim İdaresinin Ermeni Soykırımını müfredatta sunmasının ve buna karşı görüşlerin müfredata alınmamasını uygun gören yönetmeliğin Amerikan Anayasası’nı ihlal etmediğini tespit etti. Yüksek Mahkeme bu karara karşı Türk lobisinin temyiz talebini ise reddetti. Sigorta davası ise yabancı sigorta şirketlerini maddi yönden bağlayıcı bir kararın eyaletler değil; federal hükûmet tarafından verilebileceğini; çünkü bunun dış siyaset kapsamına girdiğini kararlaştırdı; Ermeni Soykırımı olmuştur veya tartışılır konusuna girmedi.

İnkar kanadının şiddetli muhalefetinin Senato’da kabul görme ihtimali yüksek değil. Kaliforniya’nin efsanevi ve popüler Valisi Jerry Brown soykırımı yıllardır kabul etmiş bir kişi. O yüzden, tüm baskılara ve Azerbaycan vesayeti altındaki lobilerin yükselen nüfuzu ve para gücüne rağmen; yasanın onaylanma ihtimali hemen hemen kesin diyebiliriz. Mühim olan eğitimcilerin bu konuyu ele aldıklarında yapıcı ve sınıf içerisinde soykırımı inkar hakkını da çiğnemeyen fakat yaşanmış büyük acıları gerçekçi olarak yansıtıp, gelecek nesillerin böyle faciaların tekrar yaşanmamasını telkin eden bir açıdan yaklaşmaları.