«Վանի Անհետացած Աշխարհը» հատորին Գինեձօնը` Հայ Գիրքի եւ Գրականութեան Արժեւորման Առիթ
Գրի առաւ՝ Մարիէթ Օհանէս
Ձեռնարկը կազմակերպուած էր Պոլսահայ Միութեան Մշակութային Յանձնախումբի գործակցութեամբ եւմասնակցութեամբ Արարատ Տան Էսքիճեան Թանգարանի, Համազգային Մշակութային Միութեան, Իրանահայ եւ Իրաքահայ քոյր Միութիւններու, Նոր Սերունդ Մշակութային Միութեան, Թէքէեան Մշակութային Միութեան եւ Հայկական Ուսումնասիրութիւններու եւ Հետազօտութիւններու Ազգային Ընկերակցութեան (Նաասր):
Ներկայ էին` Միութեան անդամներ, բարեկամներ, համակիրներ, մամուլի ծառայողներ, մշակութային միութեանց ներկայացուցիչներ, դաստիարակներ եւ գրասէրներու բազմութիւն մը:
Բացման խօսքը կատարեց Միութեան Մշակութային Յանձնախումբի ատենապետ՝ եւ հոգաբարձու՝ Տոքթ. Յովհաննէս Գուլակ Աւետիքեան, ապա հրաւիրեց օրուան հանդիսավարուհի՝ Տկ. Հիլտա Աճըիլաչը որ փոխարինեց Տկ. Ռոզալին Մատոյեանը: Հանդիսավարուհին կանգ առաւ այս ու նման ձեռնարկներու նպատակներուն վրայ եւ նշեց ու շեշտեց, հայ գիրքի պահպանման, տարածման եւ հայկական կեանքին մէջ դերակատարութեան կարեւորութիւնը:
Հանդիսավարուհին նաեւ հակիրճ կերպով խօսեցաւ ձեռնարկի շարժառիթին եւ հեղինակին մասին ու հրաւիրեց հեղինակը անոր աշխատակցութեան փորձառութեան վրայ, սեղմ ուրուագիծով մը անդրադառնալէ ետք անոր վաստակին ու առանձնայատկութիւններուն` վեր առնելով հայ ազգային կեանքին մէջ անոր տարած գործունէութիւններն ու աշխատութիւնները:
Հեղինակ՝ Յովսէփ Թօքաթ երախտագիտութեան եւ շնորհակալութեան խօսք ուղղեց երեկոն կազմակերպող եւ հարստացնող անձերուն եւ սահիկներու ցուցադրութեամբ բացատրութիւններ եւ լուսաբանութիւններ փոխանցեց Վանի աշխարհին մասին: Այս ուսումնասիրութեան մէջ հեղինակը տարածքաշրջանի աշխարհագրական, ազգագրական, եւ մշակութային իւրայատկութիւնները ուսումնասիրած ըլլալով, մեկնարկած էր հեթանոսական շրջաններէն մինչեւ Օսմանեան Կայրսութեան վարչակազմի մէջ ունեցած դերակատարութիւնը։ Գիրքի նախաբանին մէջ Թօքաթ կը նշէ թէ Վանը իր սրտին ու յիշողութեան մէջ որքան մեծ տպաւորութիւններ թողած է։ «Պատմութեան գրականութեան մէջ որոնումներու ոդիսական մըն էր, որուն պտուղը եղաւ այս գիրքը»։
Ապա տեարք Յարութ Տէր Դաւիթեան եւ Յովսէփ Նալպանտեան վարեցին տպաւորիչ հարցազրոյց մը հեղինակին հետ որուն մեծ հաճոյքով ու գոհացուցիչ կերպով պատասխանեց հեղինակը:
Գեղարուեստական բաժնով հանդէս եկաւ Յասմիկ Հարութունեանը իւրայատուկ եւ արդիական մեկնաբանութեամբ մատուցելով աշուղական ու ժողովրդային երգերու գեղեցիկ փունջ մը:
Կատարուեցաւ գինեձօնի գեղեցիկ արարողութիւնը որուն իրենց մասնակցութիւնը բերին յայտագրի մասնակիցները, ապա Տոքթ. Աւետիքեան հեղինակին յանձնեց յուշատախտակ մը առ ի գնահատանք իր գրի առած հատորին:
Տեղի ունեցաւ յիշատակի լուսանկարչական պահ, ապա ներկաները վայելեցին հիւրասիրութիւնը եւ ունեցան հատորէն օրինակներ, զորս մակագրեց հեղինակը եւ որուն հասոյթը նուիրեց “Van Charitable Fund”ի Հայաստանի կարօտեալ ուսուցիչներուն:
Այս գիրքը լուրջ մտաւորականի սիրայօժար եւ տքնաջան աշխատանքի դրոշմը կը կրէ, որուն համար ջերմապէս կը շնորհաւորենք հեղինակը: